Η αποκατάσταση του Διονυσίου Φιλοσόφου

Είναι χαρακτηριστικό του δημοσιογράφου, ιερέως, θεολόγου και νομικού π. Ηλία Μάκου να αναδεικνύει με την πένα του γεγονότα και πρόσωπα, που έχουν σχέση με την Ελληνική ιστορία και την προσφορά Ορθοδόξων Ιεραρχών στο Έθνος και να αγωνίζεται από τα φοιτητικά του χρόνια υπέρ της Ελληνορθοδόξου παραδόσεως του Γένους, όπου και αν βρίσκεται αυτό, εντός ή εκτός των ελλαδικών συνόρων. Πρόσφατα («Πρωινός Λόγος», 17689/31-1-2020, 1) πρόβαλε την απόφαση του Δημ. Συμβουλίου Ηγουμενίτσας με την οποία αντικαταστάθηκε πινακίδα, στην οποία αναγραφόταν το παρωνύμιο ‘Σκυλόσοφος’ αντί του σωστού Φιλόσοφος πλάι στο όνομα του Εθνομάρτυρα Διονυσίου, Μητροπολίτου Λαρίσης.   Ο π. Ηλίας επεσήμανε και τον παιδαγωγικό - μορφωτικό χαρακτήρα της αντικατάστασης μιας και η πινακίδα βρισκόταν μπροστά στο Γυμνάσιο της πόλης.
Ποιοι άραγε να επινόησαν αυτό το υβριστικό παρωνύμιο, το τόσο χλευαστικό και απαξιωτικό για τη μόρφωση και την προσωπικότητα του μεγάλου Επαναστάτη Μητροπολίτη Διονυσίου; Αν το δημιούργησαν οι Τούρκοι, τότε έξεστιν Οθωμανοίς υβρίζειν και ασχημονείν. Και στις μέρες μας ο ισλαμοφασίστας νεοσουλτάνος ως γνήσιος απόγονός τους βρίζει απ’ την αντίπερα όχθη, ασχημονεί και ονειρεύεται στον ύπνο και στον ξύπνιο του κατάκτηση Ελληνικών νησιών του Αιγαίου. Αν εισηγητές του όρου ‘Σκυλόσοφος’ ήταν οι ελληνώνυμοι  εχθροί του Εθνομάρτυρα, τότε ντρεπόμαστε σήμερα εμείς για λογαριασμό τους. Η αντικατάσταση που έκανε το Δ.Σ. Ηγουμενίτσας ορθώς χαρακτηρίστηκε ως αποκατάσταση της αλήθειας και συνάδει με το αίτημα της ιστορικής αποκατάστασης του Μεγάλου αυτού Ορθοδόξου Ιεράρχη, ο οποίος ‘έθυσε την ψυχήν αυτού υπέρ των προβάτων’ (Ιω. Ι,11) ως γνήσιος χριστιανός Ποιμένας και πραγματικός μιμητής του Σταυρωμένου Ιησού. 
Το αίτημα της αποκατάστασης του Διονυσίου δεν είναι τωρινό. Το 1928 ο Γ. Πελλερέν, που καταδικάστηκε σε θάνατο από τους Τούρκους και γλίτωσε χάρη στον Τουρκογιαννιώτη απόφοιτο της Ζωσιμαίας Σχολής Εσσάτ πασά, έγραφε: «Ο Διονύσιος Φιλόσοφος δεν αποκαταστάθηκε εισέτι τελείως ιστορικώς εις όλον το ύψος της μεγαλειώδους φυσιογνωμίας του, όταν και αυτός με μια χούφτα ανθρώπων εκτελεστής πιστός αποφάσεως πανελλαδικής, που έγινε στο Συνέδριον της Κρόιας μεταξύ Ελλήνων Αρχιερέων, εισέβαλεν στα Γιάννινα το 1611, θύμα ηρωικόν και πεπεισμένον ότι έρχεται να παραδοθή εις μίαν αναγκαίαν εθνικήν θυσίαν για να ξυπνήση την αρχίσασαν να λειποθυμά εθνικώς κάτω από τα πολλά προνόμια, τας πολλάς απολαυάς, τας πολλάς επικαρπίας των κτημάτων, όσας αφήκεν απειράκτους η συνθήκη του Σινάν πασά και των Γιαννιωτών καστρινών αφεντάδων και κεφαλάδων και τον πολύ επίφοβον εθνικώς συμφυρμόν των νικητών και ηττημένων των Ιωαννίνων».
Ο Διονύσιος δεν αποκαταστάθηκε και το παρωνύμιο ‘Σκυλόσοφος’ επέζησε μέχρι τις μέρες μας. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι ο μεγάλος Ραγιαδεγέρτης Δεσπότης, που έκανε την Τουρκιά των Ιωαννίνων να λαχταρήσει βλέποντας τον χάρο με τα μάτια, ο Διονύσιος ήταν κληρικός και μάλιστα Ορθόδοξος. Αυτό ήταν το μειονέκτημά του και γι’ αυτό ο προτεσταντικός εισαγόμενος αντικληρικαλισμός του 19ου και 20ου αι. δε στάθηκε ποτέ με ειλικρινή σεβασμό και ευγνώμονα θαυμασμό μπροστά στο επαναστατικό έργο και το μαρτύριό του, ένα μαρτύριο, που είχε  κοινωνικοοικονομική και εθνική ταυτόχρονα αφορμή και αιτία. Αν ο Διονύσιος δεν ήταν Ορθόδοξος κληρικός θα είχε καλύτερη μεταχείριση από πολλούς ‘πνευματικούς’ ανθρώπους των δυο περασμένων αιώνων και δε θα βρισκόταν στο περιθώριο του ενδιαφέροντος αρκετών ιστορικών. 
Η δράση και το μαρτύριο του Διονυσίου ακυρώνουν τα αφηγήματα των αντικληρικαλιστών, που παρουσιάζουν συλλήβδην τον Ελληνικό ανώτερο κλήρο ως ‘τουρκόδουλο και τουρκολάτρη’! Κάποιος απ’ αυτούς τους αντικληρικαλιστές μέσα στην τύφλα της αντιεκκλησιαστικής του φανατίλας υπήρξε ακραίως άδικος και χυδαίος υβριστής των ρασοφόρων της Τουρκοκρατίας χαρακτηρίζοντάς τους όλους ανεξαιρέτως ως ‘συμφορά του ΄Εθνους’! Σήμερα δε ντρεπόμαστε μόνον για όσους ‘κόλλησαν’ το παρωνύμιο ‘Σκυλόσοφος’ σε μια λαμπρή φυσιογνωμία του τουρκοκρατούμενου Ελληνισμού. Ντρεπόμαστε και γι’ αυτούς, που με ήθος αδιάντροπου εικονοκλάστη προσπέρασαν με λοιδορίες ή αντιμετώπισαν κατά τρόπο βέβηλο τον μαρτυρικό Σταυρό, που σήκωνε ο Ορθόδοξος κληρικός της Οθωμανοκρατίας. 
Ευθύνη για τη μη αποκατάσταση του Διονυσίου έχουν και οι Ηπειρώτες, Θεσπρωτοί και Γιαννιώτες. Η επαινετή απόφαση του Δ.Σ. Ηγουμενίτσας είναι «λίγη». Πράξη αποκατάστασης του Διονυσίου με ουσιαστικό περιεχόμενο θα ήταν η ονομασία π.χ. του Γυμνασίου Ηγουμενίτσας με το όνομα του Διονυσίου Φιλοσόφου, κάτι που επιτρέπει η νομοθεσία μας και το οποίο θα θύμιζε στα νεαρά βλαστάρια, που μαθαίνουν γράμματα στο σχολείο αυτό ότι κατάγονται από γενιά ηρώων και μαρτύρων με τους αγώνες και το αίμα των οποίων κερδήθηκε η Λευτεριά. Μια τέτοια απόφαση θα ήταν και ένα είδος δικαίωσης του π. Ηλία και του Φιλολόγου κ. Γ. Καπρινιώτη. Αλλά και οι Γιαννιώτες δε έκαναν αρκετά από όσα έπρεπε εις τιμήν και μνήμην του Διονυσίου του Φιλοσόφου. Μολονότι ο Π. Βρέλλης φιλοτέχνησε στο εξαιρετικό μουσείο κέρινων ομοιωμάτων τη βασανισμένη μορφή του Διονυσίου δε θα ήταν αταίριαστο να ονομαστεί και στα Γιάννινα ένα Λύκειο, ένα Γυμνάσιο με το όνομά του. Στο κεντρικότερο σημείο της πόλης στην οποία μαρτύρησε ο Διονύσιος υπάρχουν ανδριάντες των Κωλέττη και Βενιζέλου. Μόνο ανιστόρητοι θα είχαν ύποπτη αντίρρηση για την ύπαρξη αυτών των αγαλμάτων.
 Όμως την πόλη των Ιωαννίνων δεν την κοσμούν και οι ανδριάντες - όχι προτομές - ούτε του Διονυσίου Φιλοσόφου, ούτε του συμμάρτυρα του Ρ. Βελεστινλή Δημ. Νικολίδη, ούτε του ενός από τους τρεις Ελευθερωτές της Ελλάδας, του Αθ. Τσακάλωφ. Μέσα στα πλαίσια των εκδηλώσεων της διακοσιοστής επετείου την Εθνεγερσίας του ’21 θα ήταν ωφέλιμο οι μεν πολίτες να μελετήσουν τον βίο και την πολιτεία των τριών αυτών Εθνομαρτύρων του αίματος και της συνειδήσεως και να στοχαστούν πώς οι ίδιοι ως άτομα αξιοποίησαν την προσφορά των τριών αυτών μεγάλων Ηπειρωτών στην υπόθεση της Λευτεριάς, η δε οργανωμένη τοπική  κοινωνία, η Περιφέρεια και ο Δήμος Ιωαννιτών να αναλάβουν πρωτοβουλία για την τοποθέτηση σε κεντρικά σημεία της πόλης  ανδριάντων των τριών ιστορικών αυτών προσώπων αποδεικνύοντας έτσι εμπράκτως τον σεβασμό του Λαού της στο αίμα και τις θυσίες τους. 
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΒΑΚΑΛΗΣ