Ποίηση και Εξετάσεις…

Το θέμα της Έκθεσης των πανελλαδικώς εξεταζόμενων μαθημάτων των ημερησίων και εσπερινών ΓΕΛ με το νέο σύστημα αφορούσε, εφέτος, πρωτίστως την Ποίηση.

Το γεγονός αυτό δεν παύει να έχει, εκ των πραγμάτων, το δικό του ξεχωριστό ενδιαφέρον. Και τούτο, γιατί η Ποίηση συντελεί στην καλαισθητική διαμόρφωση του ανθρώπου, στην ψυχική και πνευματική του ανάταση, στην αρμονία των αντιθέσεων, στο φως και την αλήθεια, που μπορούν να προσδιορίζουν και, γιατί όχι, να καθορίζουν τη ζωή του καθενός.

Ο Οδυσσέας Ελύτης σε μία συνέντευξή του στις 19/10/79 τόνιζε: «Η ποίηση δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Οι πράξεις μπορούν. Αλλά, η ποίηση μπορεί ν’ αλλάξει τις συνειδήσεις των ανθρώπων, που αυτοί με τις πράξεις τους μπορούν ν’ αλλάξουν τον κόσμο». Επίσης, ο Ευάγγελος Π. Παπανούτσος θα αναδείξει τον κυρίαρχο ρόλο της ποίησης ώστε το παιδί να αποκτήσει και να χαρεί «την πνευματική ευγένεια που χαρίζει η τέχνη, μητέρα και τροφός της ομορφιάς». Ακόμη, ο Γ. Θέμελης θα επισημάνει ότι η ποίηση δεν είναι μία μάταιη απασχόληση, όπως συνήθως θεωρείται, αλλά ότι αποτελεί αγωγή της ύπαρξης, παιδεία ψυχής και πνεύματος. Με άλλα λόγια βλέπει κανείς στην ποίηση «τη χάρη, την ομορφιά και την αρετή», να συνυπάρχουν και να συμπορεύονται τόσο σε μεμονωμένα πρόσωπα όσο και σε κοινωνίες ολόκληρες. Ακόμη θα υποστήριζε κανείς ότι οι μεγάλοι ποιητές εξέφρασαν και ανέδειξαν, μέσα από την ποίηση, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των εθνών τους.
Επειδή, ωστόσο, στα θέματα των εξετάσεων, υπήρχε, στην ουσία, ένα προσωπικό ερώτημα για τον κάθε υποψήφιο, αναφορικά με τον ρόλο της Ποίησης στην προσωπική του ζωή, πρέπει να ομολογήσω ότι με μεγάλο ενδιαφέρον θα ήθελα να γνωρίζω το σύνολο των απαντήσεων που έδωσαν οι υποψήφιοι. Θεωρώ, όμως, ότι θα υπολογίσω σωστά, αν υποθέσουμε ότι σχεδόν όλοι οι υποψήφιοι εκφράστηκαν με πολύ θετικά και επαινετικά λόγια για τον ρόλο που επιτελεί η Ποίηση στην καθημερινότητά τους. Πιστεύω ακόμη ότι σε ανάλογη περίπτωση, κατά τον ίδιο τρόπο, θα απαντούσε και ο καθένας από εμάς, ανεξάρτητα από αυτό που ισχύει στην πραγματικότητα.
Επισημαίνω τα παραπάνω, γιατί πιστεύω πως η εκπαίδευση, γενικότερα, δεν έχει πράξει όσα θα όφειλε, για να αναδείξει τον ρόλο της ποίησης. Στο μακρινό παρελθόν, τα ποιήματα στο σχολικό αναγνωστικό δημιουργούσαν άγχος στους μικρούς μαθητές, καθώς την επόμενη ημέρα έπρεπε να έχουν αποστηθίσει ολόκληρο το ποίημα και να τα απαγγείλουν στην τάξη. Τώρα οδηγηθήκαμε σχεδόν στο αντίθετο άκρο. Το διαθέσιμο εκπαιδευτικό υλικό αντιμετωπίζει τη διδασκαλία των ποιημάτων, κατά παρόμοιο τρόπο με τα πεζά κείμενα, χωρίς, στην ουσία, να γίνεται αναφορά σε ειδικές διδακτικές πρακτικές και μεθόδους που πρέπει να ακολουθηθούν. Οι μεγαλύτεροι μαθητές και φοιτητές γράφουν οι ίδιοι ποιήματα. Αμφιβάλλω αν κάποιος από εμάς ασχολήθηκε με αυτά, αν ανέδειξε τον πλούτο και τη νεανική ομορφιά τους ή αν, πάλι, με τρόπο, επεσήμανε πιθανές αδυναμίες που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Υπάρχει η αίσθηση, σαν να θυμόμαστε την Ποίηση μόνο στις σχολικές γιορτές. Ωστόσο, και στην περίπτωση αυτή, δεν αναζητούμε νεότερες ποιητικές συλλογές, όσο υπάρχουν, αλλά καταφεύγουμε στις παλιότερες και συνήθεις, σαν να φοβόμαστε ή να μη θέλουμε να φέρουμε και να γνωρίσουμε το νέο και το καινούργιο.
Με άλλα λόγια, πρέπει να κάνουμε όλοι μας και πρώτα εμείς οι δάσκαλοι πολλά ακόμη, για να ζητήσουμε μία ειλικρινή απάντηση από τα παιδιά μας για τον ρόλο της Ποίησης στην προσωπική ζωή τους.