Ποιμενάρχης, όχι επιχειρηματίας!
Την 1η Απριλίου ε.ε. στον «Πρωϊνό Λόγο» δημοσιεύθηκε κείμενο του κ. Κώστα Καλτσή, που αναφέρεται στις οικονομικές δραστηριότητες του Μητροπολίτη Ιωαννίνων κ. Μάξιμου ως πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος μονοπρόσωπης Α.Ε.. Από μέσα ενημέρωσης έχουμε πληροφορηθεί και για άλλες τέτοιες οικονομικές δραστηριότητες του Επισκόπου μας.
Βέβαια δεν αμφιβάλλω ότι οι προθέσεις του είναι αγαθές και αποβλέπουν μέσω των οικονομικών δραστηριοτήτων του στην συλλογή οικονομικών πόρων για το φιλανθρωπικό έργο της Μητροπόλεως Ιωαννίνων και μόνο. Είναι βεβαίως και σύννομες.
Σύμφωνες με τους ισχύοντες νόμους της Πολιτείας και τους κανονισμούς 325/2020 και 331/2021 της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου (ΦΕΚ 252/ 2020 & 217/ 2021 Τ.Α.).
Όμως οφείλουμε να του θυμίσουμε τα λόγια του σοφού Δαμασκηνού ότι «Το δε καλόν ουκ έστι καλόν, εάν μη καλώς γένηται». Επομένως, όφειλε πρωτίστως ο Ποιμενάρχης μας να προβληματιστεί, πριν αποφασίσει να υλοποιήσει αυτές τις δραστηριότητές του, εάν είναι σύμφωνες με την Χριστιανική Ορθοπραξία, με βάση την διδασκαλία του Κυρίου, με δεδομένο ότι ασκείται στο πλαίσιο νομικών κανόνων εκδοθέντων με την φιλοσοφία του υλιστικού Καπιταλισμού.
Την απάντηση θα την έπαιρνε αναζητώντας την στα βιβλία της Αγίας Γραφής και στα κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας. Εκεί βρίσκουμε τις εξής αλήθειες:
*Η πρώτη αλήθεια Ο Θεός ως ο Δημιουργός του Κόσμου είναι και ο πραγματικός κύριός του. (Ψαλμός 23. Τοῦ Κυρίου ἡ γῆ καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς) Οι άνθρωποι είμαστε απλώς πρόσκαιροι κάτοχοι και νομείς των πραγμάτων του φυσικού κόσμου.
*Δεύτερη αλήθεια συνέπεια της πρώτης. Η νομική έννοια της κυριότητας, που έχει τις ρίζες της στο Ρωμαϊκό Δίκαιο, ως φυσικό δικαίωμα του ατόμου, ιερό, απαραβίαστο, αποκλειστικό, απόλυτο αφού δεν τερματίζεται ούτε με τον θάνατο, αλλά μεταβιβάζεται κληρονομικά και είναι θεσμοθετημένη σήμερα με τις διατάξεις των άρθρων 999 και επόμενων του Αστικού μας Κώδικα, είναι ψευδεπίγραφη, αφού η αλήθεια συνίσταται στο γεγονός ότι μόνος Κύριος των πάντων είναι ο Θεός.
Με βάση τις ανωτέρω αλήθειες, είναι αδιανόητο τα νομικά πρόσωπα της Εκκλησίας να δηλώνουν σε επίσημα δημόσια κείμενα, όπως τα συμβολαιογραφικά έγγραφα, ότι έχουν κυριότητα σε ακίνητα πράγματα (κτήματα, διαμερίσματα κλπ.), γιατί αυτό αντιστρατεύεται στην Χριστιανική Πίστη.
*Τρίτη αλήθεια Τα μερίσματα που δίδουν οι Τράπεζες στους μετόχους των προέρχονται από τους τόκους των δανείων που χορηγούν στους δανειολήπτες των. Εδώ να σημειώσουμε ότι το ποσό των δανείων που χορηγούν οι Τράπεζες, σύμφωνα με τους κανόνες που λειτουργούν της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, είναι πολλαπλάσια των ιδίων κεφαλαίων και επομένως η απόδοση (δηλαδή οι τόκοι) των κεφαλαίων των είναι ληστρική. Η Αγία Γραφή και η Ιερή Παράδοση απαγορεύουν την είσπραξη τόκων. (Λουκάς κεφ. ΣΤ 34&36), Κανόνες ΙΖ΄ της Α και Ι΄ της ΣΤ Οικουμενικών Συνόδων, ομιλίες "Κατά τοκιζόντων" του Αγίου Γρηγορίου Νήσσης και "Προς τους πλουτούντας" του Μεγάλου Βασιλείου κ.α. Με βάση αυτήν την αλήθεια, είναι Χριστιανικά ανεπίτρεπτο νομικά πρόσωπα της Εκκλησίας να είναι μέτοχοι Τραπεζών ή να τοκίζουν τα αποθεματικά ρευστά τους.
Σε όλες τις οικονομικές δραστηριότητες του ο κ. Μάξιμος προχωρά χωρίς την γνώμη του ποιμνίου του. Αυτό όμως αντιστρατεύεται τον 34ο Αποστολικό Κανόνα που ορίζει ότι: «Τοὺς ἐπισκόπους ἑκάστου ἔθνους εἰδέναι χρή τὸν ἐν αὐτοῖς πρῶτον, καὶ ἠγεῖσθαι αὐτὸν ὡς κεφαλήν, καὶ μηδὲν τι πράττειν ἄνευ τῆς ἐκείνου γνώμης· ἐκεῖνα δὲ μόνα πράττειν ἕκαστον, ὅσα τῇ αὐτοῦ παροικίᾳ ἐπιβάλλει, καὶ ταῖς ὑπ᾿ αὐτὴν χώραις. Ἀλλὰ μηδὲ ἐκεῖνος ἄνευ τῆς πάντων γνώμης ποιείτω τι….».
Με όλον τον σεβασμό προς το πρόσωπό του, οφείλω ως μέλος της Εκκλησίας να θέσω υπό την κρίση Του, το πώς εγώ πιστεύω ότι πρέπει να είναι το έργο του Επισκόπου στην εποχή μας. Όταν η πρώτη Εκκλησία των Ιεροσολύμων είχε αποκτήσει περισσότερους από 7.000 πιστούς, τότε οι Απόστολοι έκριναν ότι όφειλαν οι ίδιοι να κρατήσουν “την προσευχή και την διακονία του λόγου” και για την “διακονία των τραπεζών” κάλεσαν τους πιστούς να εκλέξουν επτά από το σύνολο των πιστών, οι οποίοι να αναλάβουν αυτήν την διακονία. (Πραξ.Αποστόλων, Κεφ. ΣΤ 8-15, Ζ 1-60).
Επομένως, η επιλογή αυτή πρέπει να είναι οδοδείκτης και για τους σημερινούς διαδόχους των Αποστόλων στην όλη δράση σας. Η σημαντικότητα της διακονίας του λόγου τονίζεται στα χωρία ( Ματθ. Κεφ. Ι 32 & Κεφ. ΙΒ 36) των Ευαγγελίων.
Η διακονία αυτή στο παρελθόν εγένετο με ομιλίες κυρίως από άμβωνα, γραπτές επιστολές, βιβλία αλλά και με παροτρύνσεις και υποδείξεις προς τους κοσμικούς άρχοντες. Σήμερα εκτός από τα μέσα αυτά προστέθηκαν και άλλα, οι εφημερίδες, το ραδιόφωνο, η τηλεόραση, ο κινηματογράφος και οι σελίδες του διαδικτύου. Πρέπει και ο χώρος αυτός να καλυφθεί ως προς την ορθή “διακονία του λόγου”.
Για το έργο της φιλανθρωπίας που οφείλει η Εκκλησία μας να επιτελεί η γνώμη μου είναι η εξής: Μπορεί ο Ποιμενάρχης μας να καλέσει τους εφημέριους των Ενοριών της Μητροπόλεώς του και να τους συστήσετε να υλοποιήσουν την διάταξη της παρ. 5 του άρθρου 1 του κανονισμού υπ΄ αριθ. 230/2012 (ΦΕΚ73/Τ.Α.΄ 2012) της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος "Περί Εφημερίων και Διακόνων" ώστε με μέριμνά τους να συνταχθεί ο κατάλογος των ενοριτών της κάθε ενορίας των. Οι πιστοί, εφ΄ όσον το επιθυμούν να περιληφθούν στον κατάλογο των ενοριτών της Ενορίας των, να το δηλώσουν εγγράφως (άρθρο 8 του Νόμου1599/1986). Ο ανωτέρω κατάλογος να επικαιροποιείται κατ΄ έτος με την ίδια διαδικασία.
Οι Ιερείς μας με βάση αυτούς τους καταλόγους θα γνωρίσουν προσωπικά τους πιστούς της Ενορίας των. Θα μπορούν να τους καλούν σε συνελεύσεις όπου, το πρώτο που θα επιτευχθεί η «επί το αυτό» σύναξη, δηλαδή η αλληλογνωριμία των πιστών (προς Κορινθίους Α΄επιστολή Παύλου κεφ. ΙΑ, 20). Εκεί οι ενορίτες θα αντιληφθούν και θα βιώσουν το γεγονός ότι η πίστη τους δεν είναι μια ατομική τους υπόθεση και ότι οι υποχρεώσεις των δεν εξαντλούνται στην συμμετοχή των στην θεία Λειτουργία τις Κυριακές και Εορτές. Εκεί θα βιώσουν όντως μέλη ευρύτερης πνευματικής οικογένειάς και ως πνευματικοί αδελφοί θα συζητήσουν και θα προσδιορίσουν μαζί με ποια έργα η πίστη τους θα διατηρείτε ζωντανή.
Εκεί θα αισθάνονται ότι ο ιερέας είναι ο πνευματικός τους πατέρας που μεριμνά για όλα τα ζητήματα, τα οποία αφορούν στην πνευματική, την προνοιακή και την υλική ζωή της ενορίας. Εκεί ο πιστός με την βοήθεια της διακονίας του λόγου θα εμπεδώσει το χρέος του ότι πρέπει να μην προτάσσει την ευμάρεια ως πανάκεια στη ζωή του, αλλά την πνευματική του εγρήγορση. Να αρκείται στην αυτάρκεια ως προς την κάλυψη των αναγκών του και ότι το εισόδημά του πρέπει να προέρχεται από τίμια εργασία του και το τυχόν περίσσευμα οφείλει να το εισφέρει στην Ενορία του και μέσω αυτής συλλογικά να ασκήσει η Εκκλησία, ως συλλογικότητα, το προνοιακό της έργο.
Οι ενορίτες πρέπει να μετέχουν στην διοίκηση της ενορίας τους. Αυτό το δικαίωμα των ενοριτών, μας το υποδεικνύει για θέσπισή του στις ενορίες μας, η πράξη της πρώτης Εκκλησίας των Ιεροσολύμων, όπου οι αποφάσεις λαμβάνονταν “ομοθυμαδόν”. Αυτό μπορεί να γίνει άτυπα και στη συνέχεια να τηρούνται τα τυπικά τα προβλεπόμενα από τους υπ΄αριθ. 8/1979 και 58/1975 κανονισμούς της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Έτσι ενεργώντας, πιστεύω ότι μπορεί να συνεχίσει να υλοποιεί το φιλανθρωπικό έργο της η Εκκλησία μέσα στο δεδομένο νομικό καθεστώς και την υπάρχουσα πολιτική πραγματικότητα. Κατά την γνώμη μου μια τέτοια δράση είναι εφικτή, εάν γίνουν τα ανωτέρω βήματα. Τα επόμενα ας τα εμπιστευθούμε στην Θεία Πρόνοια, η οποία θα μας φωτίσει να τα ανιχνεύσουμε και να τα προσδιορίσουμε στον κατάλληλο χρόνο.
*Ο Νικήτας Αποστόλου είναι πτυχιούχος ΠΑΣΠΕ – πρ. Τμηματάρχης του τέως Υπουργείου Γεωργίας
