Ο μόνος αγώνας που χάνεται είναι εκείνος που δεν γίνεται!
Με τον Κώστα Καραγιαννίδη που πρόσφατα έφυγε από τη ζωή, είχαμε αρχικά μια απλή γνωριμία. Γνώριζα από τον τοπικό τύπο τους αγώνες και τις περιπέτειες του ίδιου και των συναδέλφων του στο Ιεροδιδασκαλείο της Βελλάς για την ανόρθωση της ιστορικής σχολής και για την προστασία της από την ανύπαρκτη διοίκησή της, πίσω από την οποία βρισκόταν ο μητροπολίτης Σετάκης, προστατευόμενος του αρχιεπισκόπου Σεραφείμ και γνώριζε και αυτός, όπως και οι συνάδελφοί του, τους αγώνες που κάναμε οι Ηπειρώτες μαζί με τους σπουδαστές της Σχολής και τους κηδεμόνες τους για την περιουσία της Βελλάς, που ήταν περιουσία καθαρά εθνική και είχε σχηματιστεί με προσφορές των Ηπειρωτών για να καλύψει τις ανάγκες της Σχολής.
Μια μέρα, στις αρχές της δεκαετίας του 1980, που συναντηθήκαμε μπροστά από το Ταχυδρομείο, με σταμάτησε και μου είπε: Σύμφωνα με το νέο Κανονισμό της Σχολής, που ψήφισε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, ο Σύλλογος των διδασκόντων στη Σχολή έχει το δικαίωμα να προτείνει ένα από τα πέντε μέλη της Πενταμελούς Σχολικής Εφορείας• αυτή προεδρεύεται από το μητροπολίτη ο οποίος προτείνει τα υπόλοιπα τρία μέλη. Η πρόταση αυτή με βρήκε απροετοίμαστο, σε μια εποχή μάλιστα που ήμουν πλήρως απασχολημένος με τις επιχειρηματικές μου δραστηριότητες γι’ αυτό επιφυλάχτηκα να του απαντήσω.
Συζήτησα το θέμα με τον έγκριτο δικηγόρο και προσωπικό μου φίλο, Γιώργο Ντίνο, με τον οποίο μάλιστα συντονίζαμε τον αγώνα για την περιουσία της Βελλάς, μέσα από τον τοπικό τύπο. Κρίναμε ότι, παρά τις δυσκολίες και τις περιπέτειες που θα είχε η αποδοχή μιας τέτοιας πρότασης, ήταν και μια ευκαιρία να συμβάλουμε στην επίλυση του βασικού αυτού για τη Σχολή θέματος, το οποίο δεν ήταν μόνο οικονομικό• ήταν ταυτόχρονα και θέμα ηθικό, ηπειρωτικό.
Άρχισε έτσι με την πρώτη συνεδρίαση της Σχολικής Εφορείας, ένας σκληρός αγώνας για την αποκατάσταση της νομιμότητας ως προς την περιουσία της Σχολής, αλλά και για την πλήρη εξυγίανσή της, με τη συμπαράσταση βέβαια και του Συλλόγου των διδασκόντων, της όλης λειτουργίας της Σχολής. Ζητήσαμε από το Υπουργείο Παιδείας και πετύχαμε την αντικατάσταση του μητροπολίτη από την προεδρία της Σχολικής Εφορείας, στην οποία τοποθετήθηκε ο πρώην Πρύτανης και γνήσιος Ηπειρώτης Σωτήρης Δάκαρης και την αντικατάσταση του διευθυντή της Σχολής, άσχετου με την Ήπειρο, την οποία ανέλαβε ο μέχρι τότε υποδιευθυντής Μανώλης Ριζόπουλος.
Ο δικαστικός αγώνας που αναλάβαμε διήρκεσε τρία χρόνια και θεωρητικά είχε αίσιο τέλος, γιατί, με την 603/1985 απόφαση του Αρείου Πάγου απορρίφθηκε η αναγνωριστική αγωγή στην οποία υποχρεώθηκε να καταφύγει η ανύπαρκτη Μονή και ο τότε υπουργός Παιδείας Απόστολος Κακλαμάνης έδωσε εντολή να παραδοθεί η περιουσία στη Σχολή στην οποία δικαιωματικά ανήκει. Και αυτή η εντολή όμως δεν εκτελέστηκε γιατί σε τούτον εδώ τον τόπο πίσω από το ανίσχυρο κράτος βρίσκεται το ισχυρό παρακράτος το οποίο ρυθμίζει τα πάντα. Άλλωστε, το ΠΑΣΟΚ είχε αρχίσει, ιδιαίτερα από το 1985 και μετά να μετατρέπεται από Κίνημα Αλλαγής σε κόμμα εξουσίας με όλες τις γνωστές παθογένειες που συνεχίζονται μέχρι σήμερα.
Αυτός όμως ο αγώνας είχε σαν αποτέλεσμα να μετατρέψει την αρχική γνωριμία με τον Κώστα Καραγιαννίδη σε μια στενή και μακροχρόνια συνεργασία μέσα από μαζικούς φορείς της Ηπείρου και σε ένα σκληρό αλλά ωραίο αγώνα και για ένα άλλο σοβαρό θέμα που αφορούσε και αφορά ακόμα την Ήπειρο και έχει σχέση με τις περιουσίες των Εθνικών μας Ευεργετών, που είχαν και αυτές την ίδια τύχη με την περιουσία της Βελλάς, αφού εκπορεύονταν και αυτές από τα ίδια παρακρατικά κέντρα εξουσίας με τα οποία διαχρονικά ήταν και είναι ακόμα δεμένη -και μη σας φανεί παράξενο-όλη η από το 1985 και μετά πολιτειακή και πολιτική ηγεσία της χώρας. Και αυτός ο αγώνας, όπως και της Βελλάς, δικαιώθηκε από όλα τα αρμόδια θεσμικά όργανα της Πολιτείας, οι αποφάσεις των οποίων υπέκυψαν στη δύναμη του παρακράτους.
Όμως, εκεί που το παρακράτος δεν μπόρεσε να μας σταθεί εμπόδιο ήταν ο αγώνας που κάναμε -και τον συνεχίζουμε- μέσα και έξω από την Ελλάδα, για να φέρουμε σε φως, με επιτόπιες διερευνητικές εξορμήσεις σε όλα σχεδόν τα μέρη στα οποία έζησαν και έδρασαν οι μεγάλοι Ηπειρώτες Εθνικοί Ευεργέτες και Δάσκαλοι του Γένους, το πλούσιο και μέχρι τότε ανεξερεύνητο αρχειακό και μνημειακό υλικό, με το οποίο αναδείξαμε την ανεκτίμητη προσφορά τους προς την πρώτη και τη δεύτερη πατρίδα τους.
Αυτόν τον αγώνα τον κάναμε μαζί και με άλλους συμπατριώτες μας, τα ονόματα των οποίων αναφέρονται στο μέχρι τώρα εκδοτικό μας έργο και με τον Κώστα Καραγιαννίδη. Μαζί βρεθήκαμε στη Μόσχα της Ρωσίας όπου συζητήσαμε με ελληνόφωνους Ρώσους ερευνητές για την έρευνα στα ρωσικά αρχεία προς εξεύρεση του αρχειακού υλικού που αφορούσε τους Ηπειρώτες Εθνικούς Ευεργέτες και Δασκάλους του Γένους που έζησαν στη Μόσχα, επισκεφθήκαμε την περίφημη Μονή Ντονσκόι, όπου βρίσκονται τάφοι πολλών Ηπειρωτών και αποδώσαμε τη δέουσα τιμή στη μνήμη τους.
Μαζί στην άλλοτε πρωτεύουσα της Ρωσίας, την Πετρούπολη, ερευνήσαμε και βρήκαμε το πλούσιο αρχειακό υλικό που αφορούσε το μεγάλο Ηπειρώτη Εθνικό Ευεργέτη Ιωάννη Δομπόλη, προσωπικό φίλο και σύμβουλο του Ιωάννη Καποδίστρια, υπουργό οικονομικών στην κυβέρνησή του στην Αίγινα και δημιουργό του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, μαζί στήσαμε σε κεντρική θέση στην Πετρούπολη το Μνημείο του και τελέσαμε πανηγυρικά τα εγκαίνιά του με την παρουσία των τοπικών αρχών της Πετρούπολης και πολλών Ελλήνων ομογενών και φιλελλήνων Ρώσων, όπως φαίνεται στη φωτογραφία που παραθέτουμε.
Μαζί στην Νίζνα της Ουκρανίας ενδιαφερθήκαμε για τη συγκέντρωση του αρχειακού υλικού που βρισκόταν ανεξερεύνητο στα αρχεία της Ελληνικής Κοινότητας της Νίζνας, στα πλαίσια της οποίας είχαν αναπτύξει τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες πολλοί Ηπειρώτες ομογενείς από το 17ο αιώνα, τελέσαμε πανηγυρική θεία λειτουργία στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία των Αγίων Πάντων, συζητήσαμε με τα μέλη του Ελληνικού Συλλόγου της Νίζνας «ΟΙ ΖΩΣΙΜΑΔΕΣ» τα προβλήματα του Ελληνισμού της περιοχής και μεταφέραμε στις Ελληνικές Αρχές το αίτημά τους για την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας από τα Ελληνόπουλα της Νίζνας.
Μαζί επισκεφθήκαμε πόλεις της Ιταλίας, τη Βενετία, τη Φλωρεντία και το Λιβόρνο, που υπήρξαν, στο παρελθόν κέντρα επιχειρηματικής, κοινωνικής και πνευματικής δραστηριότητας των Ηπειρωτών και θέσαμε τις βάσεις για τη συγκέντρωση, με τοπικούς ερευνητές όλου του υπάρχοντος σ’ αυτές τις πόλεις αρχειακού και μνημειακού υλικού.
Μαζί επισκεφθήκαμε τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες από όπου ουσιαστικά ξεκίνησε τη δράση του ο Ηπειρωτικός Ελληνισμός, ο οποίος σήμερα αναβιώνει και αποτελεί τη βάση για την ελληνορουμανική φιλία.
Δεν υπάρχει μέρος στον ελληνικό χώρο που να σχετίζεται με Ηπειρώτες Ευεργέτες και Δασκάλους του Γένους που να μην έχουμε επισκεφθεί. Αποφασιστική επίσης υπήρξε η συμβολή του Κώστα Καραγιαννίδη στην πλούσια εκδοτική δραστηριότητα του Συνδέσμου και στην πραγματοποίηση των εκδηλώσεών του. Όμως τον είχε κουράσει και τον είχε απογοητεύσει η τραγική αδιαφορία της Πολιτείας για τέτοια βασικά εθνικά θέματα, όπως ήταν τα Εθνικά Κληροδοτήματα και η Περιουσία της Βελλάς. Κάποια στιγμή μάλιστα μου είπε πως είναι κρίμα που ένας τέτοιος αγώνας πάει χαμένος. Του απάντησα, θυμάμαι, πως ο μόνος αγώνας που χάνεται στη ζωή είναι αυτός που δε γίνεται.
Ήρθε, στη συνέχεια, η περιπέτεια της υγείας του, που τον ταλαιπώρησε και τελικά τον οδήγησε στον τάφο. Εμείς πάντως που τον γνωρίσαμε από κοντά και αγωνιστήκαμε, επί χρόνια, μαζί του, θα τον διατηρούμε, όσο ζούμε, ζωηρά στη μνήμη μας, όπως και όλοι οι συγγενείς που τόσο τους αγάπησε και τόσο αγαπήθηκε απ’ αυτούς. Ήταν ένας άνθρωπος ζωντανός με αξιόλογη εκπαιδευτική, κοινωνική και πολιτιστική δράση.
Ας είναι αιώνια η μνήμη του.
