Τα χρίσματα, τα κόμματα και η κοινωνία μας…

Το χρίσμα κατά κυριολεξία σημαίνει το «μύρωμα» με το άγιο μύρο. Είναι εκκλησιαστικός όρος και μέρος του μυστηρίου του βαπτίσματος και μάλιστα, αν δεν κάνω λάθος, πρόκειται για ιδιαίτερο μυστήριο! Μεταφορικά βεβαίως σημαίνει την απονομή ενός τίτλου ή μιας ιδιότητας, διαδικασία που ως γνωστόν είναι ιδιαιτέρως δημοφιλής στις κομματικές διεργασίες ενόψει των δημοτικών εκλογών. Προσέξτε μάλιστα τις αναλογίες: Ο ιερέας όταν χρίει τον βαπτιζόμενο λέει ότι πρόκειται για «σφραγίδα δωρεάς», δηλαδή το χρίσμα είναι η σφραγίδα του Θεού σε όσους ανήκουν πλέον σ’ αυτόν με το βάπτισμα!  Έτσι το xρίσμα δεν είναι παρά η «βεβαίωση της ομολογίας», που δίνουμε κατά το βάπτισμα, ότι θα ανήκουμε πια στην παράταξη του Χριστού (όσοι έχουν γίνει νονοί θυμούνται το «συντάσσομαι»), είναι «σφραγίς των συνθηκών», όπως λένε οι αποστολικές διαταγές, μια βεβαίωση δηλαδή πάλι των όρων της συμφωνίας  που κάναμε με το βάπτισμα.

Εκτός από τις αναλογίες υπάρχει όμως και μια σημαντική διαφορά. Την «ομολογία πίστεως» την δίνουμε ακουσίως, θέλουμε δεν θέλουμε, εφόσον κανείς δεν μας ρωτάει αν θέλουμε να βαπτιστούμε. Την άλλη «ομολογία πίστεως» στο κομματικό δόγμα αυτή τη φορά, την παρέχουν όσοι την παρέχουν, εκουσίως και αυτοβούλως και με μεγάλο ενθουσιασμό μάλιστα!

Ανήκω πολιτικά και ηλικιακά σε μια γενιά που η ίδια η έννοια των δημοτικών εκλογών ήταν ταυτισμένη με το κομματικό χρίσμα. Οι δημοτικές εκλογές ήταν απλώς μια ακόμη σύγκρουση των κομμάτων στο αυτοδιοικητικό επίπεδο. Αυτό μάλιστα ίσχυε και παλιότερα την εποχή που οι Δήμοι απλώς μάζευαν τα σκουπίδια και εξέδιδαν πιστοποιητικά. Ιδιαίτερα η Αριστερά επένδυσε μέγα πολιτικό κεφάλαιο στην υποστήριξη και εκλογή πολλών κομμουνιστών Δημάρχων ιδιαίτερα στην Αθήνα και στα άλλα αστικά κέντρα.

Το φαινόμενο αυτό κυριάρχησε στη μεταπολίτευση βασιζόμενο φυσικά στην έντονη πολιτικοποίηση που ακολούθησε με την πτώση της δικτατορίας. Σε βαθμό μάλιστα που δεν διανοούνταν  κανείς να είναι υποψήφιος Δήμαρχος χωρίς το χρίσμα και την υποστήριξη κάποιου κόμματος. Ακόμη και η τηλεόραση το βράδυ των αποτελεσμάτων ή και το ίδιο το υπουργείο στα επίσημα αποτελέσματα, έβαζε δίπλα στο όνομα του υποψηφίου και το χρώμα του κόμματος από το οποίο προερχόταν! Έτσι ο χάρτης της Ελλάδας βαφόταν πράσινος ή γαλάζιος και με κόκκινες πινελιές, κάτι που και σήμερα το ακούμε ως ομολογημένο πολιτικό στόχο του κυβερνώντος κόμματος. Ακόμη και όσοι μετείχαν στις εκλογές ως «ανεξάρτητοι» ήταν στην ουσία κομματικοί υποψήφιοι που δεν πήραν το χρίσμα και κατέβαιναν ως «αντάρτες»! Αυτό ίσχυσε απαρέγκλιτα σε όλες τις δημοτικές εκλογές της μεταπολίτευσης. 

Η κατάσταση φάνηκε να διαφοροποιείται, πάλι θεαματικά, στα μνημονιακά χρόνια, όταν το χρίσμα και η κομματική στήριξη έγιναν «βαρίδι» για πολλούς (όχι όλους) υποψήφιους. Εσχάτως και όσο απομακρυνόμαστε από τους μνημονιακούς χρόνους φαίνεται να επιστρέφει μια όχι και τόσο επιθυμητή «κανονικότητα». Βλέπω πάλι όχι μόνο να εμφανίζεται αλλά και παίρνει διαστάσεις το φαινόμενο των χρισμάτων και των απονομών της ιδιότητας των υποψηφίων από τα κόμματα και όχι από την κοινωνία! Ιδιαίτερα το κυβερνητικό κόμμα που αισθάνεται «καβάλα στο άλογο» διαπρέπει σε αυτή την τακτική!

Για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις: δεν αναφέρομαι στην πολιτική επάρκεια και τα προσόντα των υποψηφίων Δημάρχων είτε με κομματικό χρίσμα είτε χωρίς. Μιλώ για ένα πολιτικό και κομματικό εκφυλισμό που είναι καιρός να εκλείψει!

Το έχω ξαναγράψει, το λέω και πάλι: Η απονομή χρισμάτων στις αυτοδιοικητικές εκλογές αποτελεί σύμπτωμα βαθύτατης πολιτικής καθυστέρησης. Δεν υπάρχει αθλιότερο θέαμα από την εικόνα του «κομματικού αρχιερέα», για να πιάσουμε πάλι τα εκκλησιαστικά, που εκφωνεί από κομματικού άμβωνος ονόματα υποψηφίων Δημάρχων και Περιφερειαρχών ανά τη χώρα! Είναι γνωστό πως στην χώρα μας έχουμε καχεκτική «κοινωνία πολιτών» ως αποτέλεσμα της πελατειακής διάρθρωσης του κράτους αλλά είναι επιτέλους καιρός η επιλογή των πιο άμεσων εκπροσώπων του λαού να γίνεται από τους πολίτες και όχι από τα κόμματα. Ακόμη κι αν τα κόμματα επιθυμούν σώνει και καλά να έχουν κομματικό υποψήφιο, ας τον επιλέξουν με ανοιχτές διαδικασίες και ανεμπόδιστες προκριματικές εκλογές και όχι ως τον εκλεκτό μιας κομματικής γραφειοκρατίας. Αν η δημοκρατία μας δεν γίνει «συμμετοχική» τότε θα αντιμετωπίσει ακόμη και πρόβλημα επιβίωσης. Και είναι πολλοί οι εχθροί της που συνωστίζονται στην εξώθυρα…

Υ.Γ: Φυσικά όλα αυτά δεν ισχύουν για το ΚΚΕ. Γι’ αυτούς η κομματική στήριξη είναι ταυτοτικό ζήτημα και «τιμή τους και καμάρι τους». Αλλά από την άλλη ούτε οι ίδιοι νομίζω ότι πολυνοιάζονται για την υπεράσπιση της «αστικής δημοκρατίας». Ας νοιαστούμε οι υπόλοιποι…

 

*Ο Τρύφωνας Δάρας είναι Νομικός -  νομικός σύμβουλος σε Δήμο της Αττικής.