Πόσο καθαρή είναι τελικά η Λίμνη Παμβώτιδα;

 Μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Νοεμβρίου, έγιναν στην πόλη μας αρκετές ημερίδες, όπως: α) η παρουσίαση της 2ης Αναθεώρησης Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής του Υδατικού Διαμερίσματος Ηπείρου (EL05) - (ΣΜΠΕ), β) η παρουσίαση των διαχειριστικών δράσεων για τη Λίμνη Παμβώτιδα, που έχει υλοποιήσει η Μονάδα Διαχείρισης των Προστατευόμενων Περιοχών Ηπείρου του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α. (πρώην Φορέας Λίμνης Παμβώτιδας) και γ) η παρουσίαση του ευρωπαϊκού έργου για την Κλιματική Αλλαγή Πόλεων που συμμετέχει και ο Δήμος Ιωαννιτών.

 Στις ημερίδες, αυτές  έγιναν και αναφορές για την ποιοτική κατάσταση των υδάτων της  Λίμνης  Παμβώτιδας, τον προσδιορισμό και τη μείωση των παραγόντων που επιβαρύνουν τη λίμνη κλπ.                                                                                                                                             

Στις δυο πρώτες  ημερίδες που συμμετείχα, ένα από τα δικά μου ερωτήματα ήταν πού μπορούμε όλοι μας να βλέπουμε τα αναφερόμενα αποτελέσματα των ελέγχων που έγιναν ή γίνονται για την ποιοτική κατάσταση των νερών της Παμβώτιδας, γιατί όλοι πρέπει να γνωρίζουμε με διαφάνεια τι ακριβώς συμβαίνει και τι γίνεται, καθώς οι διοργανωτές ανέφεραν ότι η ποιοτική κατάστασή της  βελτιώθηκε και στην υπό έγκριση 2ης Αναθεώρηση του ΣΔΛΑΠ της Περιφέρειας μας, αναφέρεται ότι η οικολογική κατάσταση των νερών της Λίμνης Παμβώτιδας είναι Μέτρια / Κατώτερη του Καλού και η χημική κατάστασης Καλή.

Μετά από  διερεύνηση που έκανα για το αναφερόμενο θέμα  αναφέρω ότι οι παλαιότερες αναφορές των ΣΔΛΑΠ (2013 - 2017) έχουν ως εξής: Στο εγκεκριμένο πρώτο αρχικό ΣΔΛΑΠ η οικολογική κατάστασης των νερών της Λίμνης Παμβώτιδας είναι Ελλιπής και η χημική κατάστασης Κατώτερη της Καλής και της εγκεκριμένης 1ης Αναθεώρηση του ΣΔΛΑΠ, η οικολογική κατάσταση των νερών της Λίμνης Παμβώτιδας είναι Κακή και η χημική κατάστασή της Καλή. Οι διαφορές, λοιπόν, της  ποιότητα υδάτων της Λίμνη Παμβώτιδα, μεταξύ του πρώτου ΣΔΛΑΠ, του 1ου Αναθεωρημένου Σχεδίου και της υπό έγκριση 2ης Αναθεώρηση του ΣΔΛΑΠ είναι: Η οικολογική κατάσταση της από ελλιπής, έγινε κακή και τώρα Μέτρια / Κατώτερη του Καλού και η χημική κατάσταση από κατώτερη της καλής, έγινε καλή και παραμένει καλή. Η συνολική κατάσταση από Κακή έγινε Μέτρια / Κατώτερη του Κάλου και συνολικά καλυτέρεψε. Δηλαδή, ο στόχος της 2ης Αναθεώρησης του Σχεδίου Διαχείρισης που ήταν η αποτροπή της περαιτέρω επιδείνωσης, η προστασία και η βελτίωση της κατάστασης των εσωτερικών επιφανειακών υδάτων, όπως της  Λίμνη Παμβώτιδας, εν μέρη  επέτυχε και  μπράβο μας!

Αναφέρω ότι η διαδικασία ταξινόμησης της συνολικής κατάστασης των επιφανειακών υδατικών συστημάτων βασίζεται  στην συναξιολόγηση της οικολογικής κατάστασης και της χημικής κατάστασης. Στην τελική ταξινόμηση της συνολικής κατάστασης επικρατεί ο κανόνας του «one out all out», κατά τον οποίο η αξιολόγηση βασίζεται στην χαμηλότερη τιμή, ανάμεσα στην οικολογική και χημική κατάσταση. Συνεχίζοντας την ερευνά και μετά από μελέτη των 727 σελίδων του 2ου  Σχεδίου, αναφέρω και τα ακόλουθα: Στο (4.2.4) Πρόγραμμα Παρακολούθησης του  ΣΔΛΑΠΑ αναφέρεται ότι το Δίκτυο Παρακολούθησης της ταξινόμησης, των Επιφανειακών Υδάτινων Συστημάτων, της οικολογικής, χημικής και συνολικής κατάστασης των επιφανειακών υδάτων, στην αναθεώρηση του, βασίστηκε στα αποτελέσματα του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης υδάτων.

Από το δίκτυο σταθμών παρακολούθησης λαμβάνονται δείγματα των αξιολογούμενων παραμέτρων του κάθε Υδατικού Διαμερίσματος.  Στο Υ.Δ. - Ηπείρου (EL05), λειτούργησαν συνολικά 67 σταθμοί επιφανειακών υδάτων εκ των οποίων 43 εποπτικοί και 24 επιχειρησιακοί σταθμοί. Στα Λιμναία συστήματα  Ηπείρου υπάρχει μια Φυσική Λίμνη (Λίμνη Παμβώτιδα) και τρεις ταμιευτήρες (1 Αώου και 2 Αράχθου) και λειτουργούν για την Οικολογική και Χημική παρακολούθηση  των υδάτων τους, 8 εποπτικοί, 3 επιχειρησιακοί  και  0 (κανένας) σταθμός για την  Οικολογική  Παρακολούθηση. Πώς  βγήκαν τα ανωτέρω στοιχεία για την οικολογική κατάσταση των νερών της Λίμνης Παμβώτιδας των Σχεδίων (από Ελλιπής, έγινε Κακή και τώρα Μέτρια / Κατώτερη του Καλού) ας βγάλει μόνος του ο καθένας το συμπέρασμα..

Σε άλλο κεφάλαιο (4.2.5) «Ταξινόμηση Υδατικών Συστημάτων» αναφέρεται ότι,  βάσει αναλυτικής εκτίμησης, ανάλυσης και αξιολόγησης των πιέσεων και των επιπτώσεων των πιέσεων αυτών στα Υ.Σ και βάσει αξιολόγησης των αποτελεσμάτων του προγράμματος παρακολούθησης των Υ.Σ, γίνεται η ταξινόμηση της οικολογικής και χημικής κατάστασης των επιφανειακών ΥΣ. Η δυσκολία στην υλοποίηση του προγράμματος λόγω covid ή άλλων προβλημάτων, οδήγησε στη συλλογή περιορισμένων δεδομένων, κυρίως σε ότι αφορά την παρακολούθηση  παραμέτρων  που επηρεάζουν την οικολογική κατάσταση. Αφενός δεν υπάρχουν καθόλου αποτελέσματα από ορισμένους σταθμούς κατά την περίοδο 2018 - 2021, αφετέρου σε πολλές περιπτώσεις η συχνότητα των δειγματοληψιών ειδικά σε επιχειρησιακούς σταθμούς είναι μικρότερη από την αναμενόμενη.             

Στον ακόλουθο  πίνακα που παρουσιάζονται τα αποτελέσματα  της ταξινόμησης της κατάστασης των επιφανειακών υδατικών συστημάτων Ηπείρου (EL05),  αναφέρεται και το επίπεδο εμπιστοσύνης  των αποτελεσμάτων της οικολογικής και χημικής κατάστασης:

«0» = Δεν υπάρχουν πληροφορίες, 

«1» = Χαμηλή εμπιστοσύνη, 

«2» = Μέτρια εμπιστοσύνη,

«3» = Υψηλή εμπιστοσύνη.

 

ΛΙΜΝΗ ΠΑΜΒΩΤΙΔΑ  (ΣΕΛΙΔΑ  178 ) α/α 12  - 

 

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Υ.Σ.  (1η)  Πρώτη  Αναθεώρηση  ΣΔΛΑΠ 

ΟΙΚ/ΓΙΚΗ  (ΚΑΚΗ)  -  ΒΑΘΜΟΣ ΕΜΠ/ΝΗΣ  ΟΙΚΟΛ.  ΤΑΞ/ΣΗΣ   (ΥΨΗΛΟ  3) 

ΧΗΜΙΚΗ   (ΚΑΛΗ)  - ΒΑΘΜΟΣ ΕΜΠ/ΝΗΣ  ΧΗΜΙΚΗΣ ΤΑΞ/ΣΗΣ   (ΜΕΤΡΙΟ 2) 

ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Υ.Σ. (2η)  Δεύτερης  Αναθεώρηση  ΣΔΛΑΠ 

ΟΙΚ/ΓΙΚΗ (ΚΑΤΩΤΕΡΗ ΤΟΥ ΚΑΛΟΥ **)  -  ΒΑΘΜΟΣ ΕΜΠ/ΝΗΣ ΟΙΚΟΛ. ΤΑΞ/ΣΗΣ  (ΧΩΡΙΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ  (0 ) 

ΧΗΜΙΚΗ  (ΚΑΛΗ) -  ΒΑΘΜΟΣ ΕΜΠ/ΝΗΣ ΧΗΜΙΚΗΣ  ΤΑΞ/ΣΗΣ  (ΜΕΤΡΙΟ 2).

Ταξινόμηση της οικολογικής κατάστασης 

Με βάση τα αποτελέσματα της ταξινόμησης της οικολογικής κατάστασης, το 1 λιμναίο ΥΣ στο Υδατικό Διαμέρισμα Ηπείρου (EL05)  -  Λίμνη  Παμβώτιδα: βρίσκεται σε κατώτερο του καλού οικολογικού δυναμικό. Επειδή το εν λόγω Υ.Σ. έχει χαρακτηριστεί ως ιδιαιτέρως τροποποιημένο, ταξινομήθηκε με βάση τη μεθοδολογία που περιγράφεται στο Κείμενο Τεκμηρίωσης «Ειδικά μέτρα για την επίτευξη του καλού οικολογικού δυναμικού σε ΙΤΥΣ». 

Ταξινόμηση της χημικής κατάστασης 

Με βάση τα αποτελέσματα της ταξινόμησης της χημικής κατάστασης το 1 λιμναίο ΥΣ στο Υδατικό Διαμέρισμα Ηπείρου (EL05)  -  Λίμνη  Παμβώτιδα, βρίσκεται σε καλή χημική κατάσταση και έχει ταξινομηθεί βάσει των αποτελεσμάτων του προγράμματος παρακολούθησης (ΕΝΟΕΙΤΑΙ  ΤΗΣ  1ης ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ) – ΣΕΛΙΔΑ  204.

Απ’ ότι καταλαβαίνω, οι ταξινομήσεις της οικολογικής και χημικής κατάταξης των νερών της Λίμνης Παμβώτιδας, έγιναν χωρίς νέες  μετρήσεις και με πολύ χαμηλό βαθμό εμπιστοσύνης. 

Εύχομαι οι αναγνώστες να βγάλουν μόνοι τα συμπεράσματα τους εάν είναι καθαρή ή μη η Λίμνη των Ιωαννίνων, πάντως συστηματική παρακολούθηση της ποιότητας των νερών της δεν γίνεται.

Να σημειωθεί εδώ μόνο πως προσδιορισμός της ποιότητας κάθε υδάτινου σώματος, έχει κομβική σημασία στην πορεία εφαρμογής της Οδηγίας για τα ύδατα, καθώς αποτελεί το αναγκαίο σκαλοπάτι για τον ορθό σχεδιασμό ή/και επιλογή μέτρων, που είναι αναγκαία για την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων της.  

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:  Οι αναλυτικές μεθοδολογίες για την ταξινόμηση της κατάστασης των επιφανειακών υδατικών συστημάτων (ποταμών, λιμνών και μεταβατικών/παράκτιων) είναι διαθέσιμες στη σχετική ιστοσελίδα της Γενικής Διεύθυνσης Υδάτων http://wfdver.ypeka.gr/.