Ποιοι είναι οι αντάρτες Χούθι της Υεμένης…

 Οι Χούθι, γνωστοί και ως Ανσάρ Αλλάχ (υποστηρικτές του Θεού), είναι μια ένοπλη ομάδα που ελέγχει τα περισσότερα μέρη της Υεμένης, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσας Σαναά και μερικές από τις δυτικές και βόρειες περιοχές κοντά στη Σαουδική Αραβία. Εμφανίστηκαν τη δεκαετία του 1990, αλλά αναδείχθηκαν στο προσκήνιο το 2014, όταν η ομάδα επαναστάτησε κατά της κυβέρνησης της Υεμένης, προκαλώντας την παραίτησή της και πυροδοτώντας μια ανθρωπιστική κρίση. Ξεκίνησαν ως ένα μετριοπαθές θεολογικό κίνημα που κήρυττε την ανεκτικότητα και είχε μια ευρεία άποψη για όλους τους λαούς της Υεμένης.

Η πρώτη τους οργάνωση, «η Νεολαία που πιστεύει» (Believing Youth), ιδρύθηκε το 1992 στο Κυβερνείο Σαάντα είτε από τον Mohammed al-Houthi,  είτε από τον αδελφό του Hussein al-Houthi. Η «Πιστευόμενη Νεολαία» ίδρυσε σχολικούς συλλόγους και καλοκαιρινές κατασκηνώσεις  προκειμένου να προωθήσει την αναβίωση των Zaid (έναν από τους τρεις κύριους κλάδους του σιιτικού Ισλάμ) στη Σαάντα.

Μέχρι το 1994 - 95, 15 έως 20.000 μαθητές είχαν παρακολουθήσει τις καλοκαιρινές κατασκηνώσεις. Το θρησκευτικό υλικό περιελάμβανε διαλέξεις από τον Mohammed Hussein Fadhlallah (έναν Λιβανέζο σιίτη λόγιο) και τον Hassan Nasrallah (Γενικός Γραμματέας της Χεζμπολάχ).»

Το 2004, ο πρόεδρος Ali Abdullah Saleh  κάλεσε τον Hussein al-Houthi σε μια συνάντηση στη Σαναά, αλλά αυτός αρνήθηκε. Στις 18 Ιουνίου ο Ali Abdullah Saleh  έστειλε κυβερνητικές δυνάμεις για να συλλάβουν τον Hussein al-Houthi, ο οποίος απάντησε ξεκινώντας μια εξέγερση κατά της κεντρικής κυβέρνησης, αλλά σκοτώθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου. Η εξέγερση συνεχίστηκε κατά διαστήματα έως ότου επετεύχθη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός το 2010. 

Οι Χούθι συμμετείχαν στην Επανάσταση της Υεμένης το 2011, καθώς και στη Διάσκεψη Εθνικού Διαλόγου (NDC) που ακολούθησε. Ωστόσο, απέρριψαν τις διατάξεις της συμφωνίας του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου του Νοεμβρίου 2011 με το σκεπτικό ότι διαιρεί την Υεμένη σε φτωχές και πλούσιες περιοχές και επίσης ως απάντηση στη δολοφονία του εκπροσώπου τους στο NDC.

Μέχρι τον Μάιο του 2012, οι Χούθι έλεγχαν την πλειοψηφία των επαρχιών Saada, Al Jawf και Hajjah. Είχαν επίσης αποκτήσει πρόσβαση στην Ερυθρά Θάλασσα. Ο πρώην πρόεδρος της Υεμένης Ali Abdullah Saleh  ήταν σύμμαχος με τους Χούθι από το 2014 μέχρι το θάνατό του το 2017, όταν οι Χούθι τον δολοφόνησαν με την κατηγορία της προδοσίας.

Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2014, οι Χούθι έλεγχαν τμήματα της πρωτεύουσας της Υεμένης, Σαναά, συμπεριλαμβανομένων των κυβερνητικών κτιρίων και ενός ραδιοφωνικού σταθμού. Τα κράτη του Κόλπου πίστευαν ότι οι Χούθι είχαν δεχθεί βοήθεια από το Ιράν, ενώ η Σαουδική Αραβία βοηθούσε τους αντιπάλους τους στην Υεμένη.

Στις 20 Ιανουαρίου 2015, αντάρτες Χούθι κατέλαβαν το προεδρικό μέγαρο στην πρωτεύουσα. Ο Πρόεδρος Abdrabbuh Mansur Hadi βρισκόταν στο προεδρικό μέγαρο κατά τη διάρκεια της κατάληψης, αλλά δεν τραυματίστηκε. Το κίνημα ανέλαβε επίσημα τον έλεγχο της κυβέρνησης της Υεμένης στις 6 Φεβρουαρίου 2015, διαλύοντας το κοινοβούλιο και κηρύσσοντας την Επαναστατική Επιτροπή ως την ενεργούσα αρχή στην Υεμένη.

Στις 27 Μαρτίου 2015, ως απάντηση στις απειλές των Χούθι σε σουνιτικές φατρίες στην περιοχή, η Σαουδική Αραβία μαζί με το Μπαχρέιν, το Κατάρ, το Κουβέιτ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Αίγυπτο, την Ιορδανία, το Μαρόκο και το Σουδάν ηγήθηκαν αεροπορικής επιδρομής του συνασπισμού του Κόλπου στην Υεμένη. Ο στρατιωτικός συνασπισμός περιλάμβανε και τις Ηνωμένες Πολιτείες που βοήθησαν στον σχεδιασμό των αεροπορικών επιδρομών, καθώς και στην υποστήριξη υλικοτεχνικής υποστήριξης και πληροφοριών.

Η συμμαχία μεταξύ του Ali Abdullah Saleh  και των Χούθι διαλύθηκε στα τέλη του 2017, με ένοπλες συγκρούσεις που σημειώθηκαν στη Σαναά από τις 28 Νοεμβρίου. Ο Ali Abdullah Saleh  δήλωσε τη διάσπαση της συμμαχίας, καλώντας τους υποστηρικτές του να πάρουν πίσω τη χώρα και εξέφρασε την ανοιχτή διάθεση για διάλογο με τον συνασπισμό υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας. Στις 4 Δεκεμβρίου 2017, το σπίτι του Ali Abdullah Saleh στη Σαναά δέχθηκε επίθεση από μαχητές του κινήματος Χούθι, οι οποίοι και τον σκότωσαν την ίδια μέρα.

Τον Ιανουάριο του 2021, οι Ηνωμένες Πολιτείες χαρακτήρισαν τους Χούθι τρομοκρατική οργάνωση, αλλά αυτή η στάση αντιστράφηκε ένα μήνα αργότερα αφότου ο Τζο Μπάιντεν έγινε πρόεδρος. Στις 17 Ιανουαρίου 2022, επιθέσεις πυραύλων Χούθι και μη επανδρωμένων αεροσκαφών σε βιομηχανικούς στόχους των ΗΑΕ πυρπόλησαν φορτηγά καυσίμων και σκότωσαν τρεις ξένους εργάτες. Αυτή ήταν η πρώτη συγκεκριμένη επίθεση στην οποία παραδέχτηκαν οι Χούθι και η πρώτη που είχε ως αποτέλεσμα θανάτους. Ως απάντηση υπό την ηγεσία της Σαουδικής Αραβίας έγινε αεροπορική επιδρομή στις 21 Ιανουαρίου σε κέντρο κράτησης στην Υεμένη, με αποτέλεσμα τουλάχιστον 70 θανάτους.

Μετά το ξέσπασμα του πολέμου Ισραήλ - Χαμάς τον Οκτώβριο 2023, οι Χούθι άρχισαν να εκτοξεύουν πυραύλους στο Ισραήλ και να επιτίθενται σε πλοία ανοιχτά των ακτών της Υεμένης στην Ερυθρά Θάλασσα, κάτι που υποστηρίζουν ότι γίνεται σε αλληλεγγύη προς τους Παλαιστίνιους και στοχεύει στη διευκόλυνση της εισόδου ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας.

Στις 31 Οκτωβρίου 2023 οι δυνάμεις των Χούθι εκτόξευσαν βαλλιστικούς πυραύλους στο Ισραήλ, οι οποίοι καταρρίφθηκαν από το σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας του Ισραήλ και την νύχτα 11 προς 12 Ιαν. 2024 δυνάμεις των ΗΠΑ και της Μ. Βρετανίας έπληξαν στόχους εντός του εδάφους της Υεμένης, ως αντίποινα για την παρενόχληση από τους Χούθι της εμπορικής ναυτιλίας που διέρχεται από την Ερυθρά Θάλασσα και τον κόλπο του Άντεν.

Ο μακροχρόνιος εμφύλιος πόλεμος της Υεμένης, βύθισε τη χώρα σε αυτό που τα Ηνωμένα Έθνη αποκάλεσαν «τη χειρότερη ανθρωπιστική κρίση στον κόσμο». Υπολογίζεται ότι 21,6 εκατομμύρια άνθρωποι ή τα δύο τρίτα του πληθυσμού της Υεμένης έχουν άμεση ανάγκη από ανθρωπιστική βοήθεια και υπηρεσίες προστασίας, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. 

* Ο Αντώνης Βασιλείου είναι Αντιστράτηγος ΜΧ (εα), Διπλωματούχος Πολιτικός Μηχανικός, MSc Επιχειρησιακός Ερευνητής, τ. Σύμβουλος ΟΑΣΕ επί Συμβατικών Εξοπλισμών και τ. Μελετητής των Συστημάτων Διοικήσεως και Ελέγχου Πληροφοριών του ΝΑΤΟ (antoniosvasileiou.gr).