Γιατί, κ. Ράμα, ξεχνάτε τα εγκλήματα των «Τσάμηδων» στη Θεσπρωτία;

 Το λεγόμενο «Τσάμικο» θέμα, δηλαδή οι ανιστόρητες και προκλητικές διεκδικήσεις των «Τσάμηδων» σε βάρος της Θεσπρωτίας, οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις στην Αλβανία, κατά καιρούς, και ανάλογα με τις σκοπιμότητες, το «ξεθάβουν» από το χρονοντούλαπο της ιστορίας και το φέρνουν στο προσκήνιο.

Το ανύπαρκτο επί της ουσίας αυτό ζήτημα, μαζί με την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των Βορειοηπειρωτών, δυναμιτίζει τις σχέσεις, των δύο λαών, που, πρέπει στο πνεύμα της ειρηνικής συνύπαρξης και του διαλόγου, να γκρεμίζουν και όχι να υψώνουν τείχη. Επίσης φράζει το δρόμο της Αλβανίας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. 

Στην πρόσφατη ομιλία του στην Αθήνα, απευθυνόμενος προς συμπατριώτες του, που ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα, ο Αλβανός πρωθυπουργός Έντι Ράμα έκανε παραλληλισμό για την εκδίωξη Αλβανών μεταναστών με τους "Τσάμηδες", υπογραμμίζοντας πως «ζήσατε τον εξευτελισμό των επιχειρήσεων «σκούπα» στο τέλος του 20ού αιώνα, όταν σας πήραν από τα σπίτια σας με τα ρούχα σας τη νύχτα για να απελαθείτε στην Αλβανία, σαν μια ταινία πολύ παλιάς εποχής για τις αναγκαστικές μεταναστεύσεις των προγόνων μας από τα σπίτια τους στη Βόρεια Ελλάδα (εννοεί τη Θεσπρωτία)".

Όμως το αλβανικό κράτος ξεχνά τα εγκλήματα των "Τσάμηδων" στη Θεσπρωτία κατά την περίοδο της Κατοχής, αλλά και νωρίτερα, τα οποία αποτελούν ακόμη ανοιχτές πληγές. Βέβαια εκείνη την εποχή υπήρξαν για τα φρικτά  πεπραγμένα των "Τσάμηδων", που ήταν νωπά, κάποιες μεμονωμένες και πολύ περιορισμένες αντιδράσεις οργής στη Θεσπρωτία, αλλά ως εκεί και τίποτα παραπάνω.

Οι «Τσάμηδες» συνεργάσθηκαν με τους Ιταλούς και τους Γερμανούς κατακτητές. Τον Ιούλιο του 1942, υπό την καθοδήγηση του J. Dino, γαμπρού του τότε Αλβανού πρωθυπουργού S. Verlatsi, οι Τσάμηδες συγκρότησαν την K.S.I.L.I.A. («Αλβανικό Σύστημα Πολιτικής Διοικήσεως») με 14 τάγματα, έχοντας ως κύριο στόχο τους την εξολόθρευση του ελληνικού πληθυσμού στην περιοχή της Θεσπρωτίας, Μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών το 1943, οι «Τσάμηδες» πέρασαν στο στρατόπεδο των Γερμανών.

Οργανώθηκε ένα ειδικό στρατιωτικό τμήμα των «Τσάμηδων» με γερμανικές στολές. Στην εφημερίδα των Τιράνων «Bashkimi i Kombit»  (14.3.1944) δημοσιεύθηκαν οι κοινές ενέργειες των «Τσάμηδων» με τους Ναζί το Φεβρουάριο του 1944, που είχαν ως τραγικό αποτέλεσμα την πυρπόληση 25.000 σπιτιών και τη δημιουργία 100.000 προσφύγων. 

Μια αποκαλυπτική έκθεση, που περιγράφει με λεπτομέρειες τις εγκληματικές πράξεις των Τσάμηδων στη Θεσπρωτία κατά την Κατοχή, συνέταξε το 1948 ο τότε Διοικητής του Κέντρου Αλλοδαπών Ηπείρου, μοίραρχος Ε. Ζάκκας. Στην έκθεση αυτή υπάρχουν συντριπτικά στοιχεία, δραματικά, που αποκαλύπτουν το μέγεθος της καταστροφής, η οποία συντελέστηκε στη Θεσπρωτία από τους "Τσάμηδες" στα χρόνια της Γερμανοϊταλικής κατοχής. Εξιστορούνται άγριες δολοφονίες, ακόμη και παιδιών και γερόντων, βιασμοί γυναικών, λεηλασίες, πυρπολήσεις. Και τονίζεται χαρακτηριστικά: «Γενικώς δεν έμεινε λίθος επί λίθου κατά το δη λεγόμενον»… 

Πριν  το 1940,  πολλές φορές, εκείνα τα χρόνια, είχαν γίνει απόπειρες για γλωσσική, κοινωνική και πολιτισμική ένταξη των Μουσουλμάνων "Τσάμηδων, που διαφαινόταν ότι θα αποδώσουν καρπούς", αλλά προέκυπταν στους κόλπους τους εθνικιστικοί καιροσκοπισμοί από φερέφωνα ξένων συμφερόντων, καθώς  και ύπουλες παρεμβάσεις και δεν προχωρούσε αυτή η εξέλιξη.

Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι απαντώντας στην αλβανοϊταλική προπαγάνδα, που είχε αρχίσει να καλλιεργείται, το 1934 Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι της Θεσπρωτίας διαδήλωσαν μαζί, στο μουσουλμανικό τέμενος των Φιλιατών,  υπέρ των Ελλήνων της Αλβανίας, διαψεύδοντας τα περί καταπίεσης των «Τσάμηδων»! Αποτελούσαν μειοψηφία του συνολικού πληθυσμού του νομού. Το 1943 σε σύνολο 61.329 κατοίκων της Θεσπρωτίας οι 44.668 ήταν Έλληνες Χριστιανοί και οι 16.661 (δηλ. το 27%) Μουσουλμάνοι "Τσάμηδες".

Μετά την αποχώρηση των Γερμανών, οι «Τσάμηδες»  συναισθανόμενοι τις συνέπειες από την συμπεριφορά τους στη διάρκεια της Κατοχής, αναζήτησαν  προστασία στην Αλβανία. Εγκατέλειψαν την  Ελλάδα, ενώ με βάση  τα στοιχεία της απογραφής της 7/4/1951, είχαν παραμείνει  στην Ελλάδα  123 «Τσάμηδες». Όπως αναφέρεται σε καταγραφές, μεγάλος αριθμός “Τσάμηδων” μεταφέρθηκε προς την Αλβανία με γερμανικά μεταφορικά μέσα.

Κατηγορήθηκαν για αξιόποινες πράξεις και για συνεργασία με τις κατοχικές δυνάμεις. Το Ειδικό Δικαστήριο Δοσίλογων των Ιωαννίνων, εξέδωσε μέχρι το 1948, χίλιες επτακόσιες και πλέον καταδικαστικές αποφάσεις εις βάρος των «Τσάμηδων», με ποινή για πολλούς εξ’ αυτών το θάνατο.  Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε η απαλλοτρίωση και διανομή των περιουσιών των «Τσάμηδων», η οποία επεβλήθη από την ανάγκη εποικισμού των περιοχών, ενώ υλοποιήθηκε και η διαδικασία για την αφαίρεση της ιθαγένειας. Οι “Τσάμηδες”, που δεν είχαν αναμιχθεί σε εγκλήματα,  παρέμειναν στην Ελλάδα, εκχριστιανίστηκαν, αφομοιώθηκαν από το ελληνικό στοιχείο και αποδείχθηκαν  φιλήσυχοι και νομοταγείς.

Κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης της Αλβανίας από τους  Χότζα και Αλία το ζήτημα των «Τσάμηδων» πέρασε ουσιαστικά στο  περιθώριο, ενώ με την πτώση του κομμουνισμού στην Αλβανία το 1991, επανήλθε στην επικαιρότητα και παραμένει ένα πρόβλημα,  που ανακύπτει συχνά, και το οποίο φυσικά δεν αναγνωρίζει η Ελλάδα. Το "Τσάμικο" αποτελεί παράμετρο του αλβανικού μεγαλοϊδεατισμού. Μόνιμη θέση της Ελλάδας στις αλβανικές αξιώσεις είναι ότι «θέμα Τσαμουριάς» δεν υφίσταται. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η ελληνική πλευρά δεν οφείλει να είναι σε εγρήγορση και να δίνει τις κατάλληλες απαντήσεις, όταν χρειάζεται. 

Τα ιστορικά πράγματα είναι απλά, όταν προσεγγίζονται αχρωμάτιστα, απροκατάληπτα, αναλλοίωτα, με καθαρή ενόραση και λογική. Διαφορετικά αναπτύσσονται καταστάσεις που δεν είναι κανονικές, αλλά  κατασκευασμένες,  και πυροδοτούν αδικαιολόγητες εντάσεις και οριοθετούν παθογενείς εξελίξεις, με το φοβερό κίνδυνο κάποιοι να πιστέψουν τις αναλήθειες, χωρίς επαρκείς λόγους.